เว็บบล็อคเพื่อการศึกษา กิตติพศ

    ค่าวธรรม หรือ ธรรมค่าว คือ วรรณกรรมที่ประพันธ์ตามแนวชาดก  1)ปรารภชาดก  เพื่อบอกสาเหตุว่าเหตุใดพระพุทธองค์ถึงเล่าอดีตชาติ 2)เนื้อเรื่อง  เรื่องนิทานที่เล่า  แต่ก็ปรากฎมีคาถาบาลีสอดแทรกอยู่ทั่วไป 3)ประชุมชาดก  มีตอนที่กล่าวถึงตัสละครที่กลับชาติมาเกิดเป็นพระพุทธเจ้าและพระหญิงในปัจจุบัน                 ฉันทลักษณ์ของค่าวธรรมส่วนใหญ่ เป็นร่ายยาว แทรกคาถาภาษาบาลี ภิกษุจะนำค่าวธรรมมาเทศน์ในอุบาสกอุบาสิกาฟังในวันอุโบสถศีล ค่าวธรรมจึงจัดเป็นวรรณกรรมศาสนา ตัวอย่างวรรณกรรมค่าวธรรม เช่น                          พรหมจักร                              บัวรมบัวเรียว                      มหาวงศ์แตงอ่อน ...

ค่าวซอ เป็นคำประพันธ์ภาคเหนือรูปแบบหนึ่ง เจริญรุ่งเรืองราว พ.ศ 2300-2470 คำว่าค่าวซอ มีความหมาย 2 นัย คือ หมายถึง ฉันทลักษณ์ค่าวซออย่างหนึ่ง และหมายถึง วรรณกรรมประเภทค่าวซอ  นิยมนำมาอ่านในที่ประชุมชน เรียกว่า เล่าค่าว หรือใส่ค่าวเนื้อเรื่องเป็นนิทานพื้นบ้าน เป็นที่นิยมของชาวบ้าน เพราะได้ฟังเสียงไพเราะจากผู้อ่านและได้รับความเพลิดเพลินจากเนื้อเรื่องนิทาน การอ่านค่าวนิยมในงานขึ้นบ้านใหม่ งานแต่งงาน บวชลูกแก้ว (บวชเณร) และงานปอยเข้าสังข์ (งานทำบุญอุทิศส่วนกุศลแก่ผู้ล่วงลับ) ตัวอย่างวรรณกรรมค่าวซอที่สำคัญ เช่น วรรณพราหมณ์ หงส์หิน จำปาสี่ต้น บำระวงศ์หงส์อำมาตย์ เจ้าสุวัตรนางบัวคำ ชิวหาลิ้นคำ เป็นต้น

1.เติงตอนมาแล้ว ขอแจวจากจ๋ร อยากกิ๋นเข้าตอน ออนจรบ่หน้อย ใค่กิ๋นลาบปล๋า หลู้ส้าปล๋าก้อย ต๋ามหมูฮิมดอย แง่มนี้   เจ้าหมู่เขาจ๋า ว่าอย่าเซ้าซี้ กิ๋นต๋ำหมู่นี้ เอาเอย กิ๋นก้วยเตี๋ยวเตอะ เปื่อเลอะ อ้ายเหย เอาเลยต๋ามเลย กิ๋นก้วยเตี๋ยวแห้งๆ 2.กิ๋นก้วยเตี๋ยวแห้ง กู้กับแคบหมู สูเจ้ากึ๊ดดู  น้ำป๋ายังซด ลืนบ่ลงคอ แอวงอห่อก้ด จื่นใจ่แต้น้ำ  ซ่วยมือ.... 3.สาคารวะ พบปะอาจารย์ แสนสุขจื่นบาน อาจารย์มาถ้อง กวีค่าวสาร โบราณเก่าก้อง สืบสานทำนอง ก่อนกี้ กวีค่าวเหย อย่าเลยหลีกลี้ จ่วยกั๋นอย่างอี้ เนอนาย ยินดียิ่งแล้ว พี่แก้วสหาย ตั๋วข้าคนจาย สุขใจ๋เจิดจ้าๆ 4.กิ๋นโก้ยเต๋วมา ตี่ข้างถนน มีแต่ผู้คน เป่อเล๊อะ มากมี ผมสั่ง เส้นไหญ่ กับใส้หมูล้วน เปื่อนผมก่อจวน เอาเส้นเล็กบ๋อ เจ้าของร้านว่า เลือกเอาเหียยั่ง ตั๋วเปิ่นจะฟั่ง ไปเก้บ สะตางค์ ผมเอาเส้นเล็ก กับลูกจิ้นป๋า เปิ่นก่อบอกว่า จิ้นป๋าบะหมี อั้นเอาเนื้อเปิ่ย ปี้อ้ายเจ้าเหย เปิ่นฟั่ง ซักกำก่อมา กับโก้ยเต๋วนั้น ตัวผมก่อหัน ว่าเป๋นเส้นใหญ่ จะไดหละปี้ ตี้ผมสั่งไว้ บะไจ้เส้นใหญ่ ปี้เหย กิ๋นไปเต๊อะน้อง ลงต้องเหมือนกั๋น จะเอาแคบมัน แอมเอา มันก่อล...